ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 868.63 km2 ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾದ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು-ಊಟಿ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟದ ಪರ್ವತಗಳ ಸುಂದರವಾದ ಪರಿಸರದ ನಡುವೆ ಇರುವ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಮುದುಮಲೈ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ, ಕೇರಳದ ವಯನಾಡ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದ ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದೊಂದಿಗೆ ತಂಪಾದ ವಾತಾವರಣದೊಂದಿಗೆ ಸುಂದರವಾದ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ .
ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 213 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 74 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗೂ ಚಾಮರಾಜನಗರದಿಂದ 47 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆಯಿಂದ 15 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಬಂಡೀಪುರ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು 1973 ರಲ್ಲಿ ಟೈಗರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು 1986 ರಿಂದ ನೀಲಗಿರಿ ಬಯೋಸ್ಫಿಯರ್ ರಿಸರ್ವ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮಹಾರಾಜರು 1931 ರಲ್ಲಿ 90 ಕಿ.ಮೀ ನ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಅದನ್ನು ವೇಣುಗೋಪಾಲ ವನ್ಯಜೀವಿ ಉದ್ಯಾನವನ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು. ಬಂಡೀಪುರ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು 1973 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಟೈಗರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ನಂತರ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ವನ್ಯಜೀವಿ ಉದ್ಯಾನವನ ವನ್ನು ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.
ಬಂಡೀಪುರ ವನ್ಯಜೀವಿ ತನ್ನ ಅದ್ಭುತ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಸಸ್ತನಿಗಳು, ಸರೀಸೃಪಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೀಟಗಳ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಮಿಶ್ರಣಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.
ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳನ್ನು ಸಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ಉದ್ಯಾನವನವು 680 ಮೀ ನಿಂದ 1,500 ಮೀ ವರೆಗಿನ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಉದ್ಯಾನವನವು ಒಣ ಎಲೆಯುದುರುವ ಕಾಡುಗಳು, ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ಕಾಡುಗಳು, ಪತನಶೀಲ ಕಾಡುಗಳು, ಮತ್ತು ಪೊದೆಸಸ್ಯಗಳ ಕಾಡುಗಳು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿವಿಧ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಉದ್ಯಾನವನವು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಬಿನಿ ನದಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಮೊಯಾರ್ ನದಿ (ಮಾಯಾರ್ ಕೂಡ) ಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ನುಗು ನದಿಯು ಉದ್ಯಾನವನದ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಉದ್ಯಾನವನದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶವು ಹಿಮವದ್ ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನವನದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವರ್ಷವಿಡೀ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಂಡೀಪುರವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕಾಡುಗಳು, ತಂಪಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ, ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಬಿಸಿ ಅವಧಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾರ್ಚ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮಳೆಯ ಆಗಮನದವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಶ್ರೇಣಿ, ಧೌಲಗಿರಿ, ಮನಸ್ಲು ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಗ್ ಟ್ಯಾಂಗ್ ಗಳ ತನ್ನ ಸುಂದರ ಹಾಗೂ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಸುಂದರವಾದ ದೃಶ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಬಂಡೀಪುರ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ನಲ್ಲಿ ತೇಗ, ರೋಸ್‌ವುಡ್, ಶ್ರೀಗಂಧದ ಮರ, ಇಂಡಿಯನ್-ಲಾರೆಲ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಕಿನೋ ಮರ, ದೈತ್ಯ ಕ್ಲಂಪಿಂಗ್ ಬಿದಿರು ಇತ್ಯಾದಿ ಸೇರಿದಂತೆ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಮರದ ಮರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ .
ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಹೆಸರಿನ ಹುಲಿ, ಸುಮಾರು ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಧಿಪತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಹುಲಿಯ ಘರ್ಜನೆ 10-12 ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದವರೆಗೂ ಜೇನ್ಕರಿಸುತಿತ್ತು.
ಬಂಡೀಪುರದ ಇತಿಹಾಸ 19 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನೇವಾರಿ ಜನಾಂಗದ ನೇವಾರ್ ಭಕ್ತಪುರದಿಂದ ಆಗಮಿಸಿದ ನಂತರ, ಇದು ನೇವಾರಿ ಜನರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಅದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಳೀಯ ನೇವಾರ್ಸ್ನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ಬಂಡೀಪುರ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿ, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಅದರ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಹಾಗೆಯೆ ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಹೂಬಿಡುವ ಮರಗಳು ಕಡಮ್ ಮರ, ಇಂಡಿಯನ್ ಗೂಸ್ಬೆರ್ರಿ, ಕ್ರೇಪ್-ಮಿರ್ಟ್ಲ್, ಆಕ್ಸಲ್ವುಡ್ ಕಪ್ಪು ಮೈರೋಬಾಲನ್, ಒಡಿನಾ ವೊಡಿಯಾರ್, ಕಾಡಿನ ಜ್ವಾಲೆ (ಬುಟಿಯಾ ಮೊನೊಸ್ಪರ್ಮಾ), ಗೋಲ್ಡನ್ ಶವರ್ ಟ್ರೀ, ಸ್ಯಾಟಿನ್ವುಡ್, ಕಪ್ಪು ಕಚ್, ಶೋರಿಯಾ ತಾಲುರಾ , ಇಂಡಿಗೋಬೆರಿ.
ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಏಷ್ಯಾದ ಆನೆ, ಸೋಮಾರಿ ಕರಡಿ ( ಮೆಲುರ್ಸಸ್ ಉರ್ಸಿನಸ್ ), ನಾಲ್ಕು ಕೊಂಬಿನ ಹುಲ್ಲೆ, ಚಿನ್ನದ ನರಿ ಮತ್ತು ಧೋಲೆ (ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಕಾಡು ನಾಯಿ) ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉದ್ಯಾನವನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ತನಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಟಾಲ್, ಗ್ರೇ ಲ್ಯಾಂಗೂರ್, ಭಾರತೀಯ ದೈತ್ಯ ಅಳಿಲು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಆನೆ ಸೇರಿವೆ. ಹುಲಿ, ರಾಯಲ್ ಬಂಗಾಳ ಹುಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಚಿರತೆ, ಭಾರತೀಯ ಆನೆ, ಗಾಜಿನ ನೀಲಿ ಹುಲಿ, ಕಡು ನೀಲಿ ಹುಲಿ, ಸಾದಾ ಹುಲಿ, ಪಟ್ಟೆ/ಸಾಮಾನ್ಯ ಹುಲಿ, ಕಾಡು ಎಮ್ಮೆ, ಭಾರತೀಯ ಕಾಡು ನಾಯಿ, ಸಾಂಬಾರ್ ಜಿಂಕೆ (ಕಡವೆ), ಸ್ಲಾತ್ ಕರಡಿ, ಗ್ರೇ ಲ್ಯಾಂಗೂರ್, ಕಾಡುಹಂದಿ, ಭಾರತೀಯ ಕುರಿ, , ಗೌರ್ (ಒಂದು ರೀತಿಯ ಗೂಳಿ), ಇಲಿ, ಕಾಡು ನಾಯಿಗಳು, ಪ್ಯಾಂಥರ್, ಮಲಬಾರ್ ಅಳಿಲು, ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಗಳು, ಕಪ್ಪು-ಕೆಂಪು ಮೊಲ, ನೀಲಿ ನವಿಲು, ಬಿಳಿ ನವಿಲು, ಬೂದು ಕಾಡುಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಪಾರಿವಾಳ, ಕಾಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಡ್ರೋಂಗೋಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಬಂಡೀಪುರವು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹುಲಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಬಂಡೀಪುರವು ಕೆಂಪು ತಲೆಯ ರಣಹದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ರಣಹದ್ದು, ಸಾದಾ ಹೂಕುಟಿಗ, ಹೂಪೋ, ಇಂಡಿಯನ್ ರೋಲರ್, ಬ್ರೌನ್ ಫಿಶ್ ಗೂಬೆ, ಕ್ರೆಸ್ಟೆಡ್ ಸರ್ಪ ಹದ್ದು, ಗಿಡುಗ-ಹದ್ದು, ಆಸ್ಪ್ರೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಜೇನುನೊಣಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 200 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಭಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಮಿಂಚುಳ್ಳಿ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಸರೀಸೃಪ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಕ ನಾಗರಹಾವು, ಭಾರತೀಯ ರಾಕ್ ಹೆಬ್ಬಾವು, ವೈಪರ್‌ಗಳು, ಇಲಿ, ಹಾವು, ಮಗ್ಗರ್ ಮೊಸಳೆಗಳು, ಮಾನಿಟರ್ ಹಲ್ಲಿಗಳು, ಭಾರತೀಯ ಗೋಸುಂಬೆ, ಭಾರತೀಯ ಕಪ್ಪು ಆಮೆ (ಭಾರತೀಯ ಕೊಳದ ಟೆರಾಪಿನ್), ಅಗಾಮಿಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹಾರುವ ಹಲ್ಲಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ಚಿಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಲಾಬಿ, ಕಡುಗೆಂಪು ಗುಲಾಬಿ, ನಿಂಬೆ ಚಿಟ್ಟೆ, ಮಲಬಾರ್ ರಾವೆನ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾರ್ಮನ್, ಕೆಂಪು ಹೆಲೆನ್, ನೀಲಿ ಮಾರ್ಮನ್, ದಕ್ಷಿಣ ಪಕ್ಷಿವಿಂಗ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಂಡರರ್, ಮಚ್ಚೆಯುಳ್ಳ ವಲಸೆಗಾರ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಹುಲ್ಲು ಹಳದಿ, ನಿಷ್ಕಳಂಕ ಹುಲ್ಲು ಹಳದಿ, ಸಣ್ಣ ಕಿತ್ತಳೆ ತುದಿ, ಬಿಳಿ ಕಿತ್ತಳೆ ತುದಿ, ದೊಡ್ಡ ಸಾಲ್ಮನ್ ಅರಬ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಜೆ ಕಂದು, ದೊಡ್ಡ ಸಂಜೆ ಕಂದು, ಸಂತೋಷದ ಕಣ್ಣು ಪೊದೆ, ಕೆಂಪು ಡಿಸ್ಕ್ ಬುಷ್ ಬ್ರೌನ್, ರೆಡ್ ಐ ಬುಶ್ ಬ್ರೌನ್, ಕಾಮನ್ ತ್ರೀರಿಂಗ್, ಟ್ಯಾನಿ ಕಾಸ್ಟರ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಫ್ರಿಟಿಲ್ಲರಿ, ಕಾಮನ್ ಸೈಲರ್, ಕಲರ್ ಸಾರ್ಜೆಂಟ್, ಚೆಸ್ಟ್ನಟ್ ಸ್ಟ್ರೀಕ್ಡ್ ಸೈಲರ್, ಗ್ರೇ ಕೌಂಟ್, ರೆಡ್ ಬ್ಯಾರನ್ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾರೊನೆಟ್, ಕೋನೀಯ ಕ್ಯಾಸ್ಟರ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ಯಾಸ್ಟರ್, ಹಳದಿ ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ನಿಂಬೆ ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ನವಿಲು ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ಚಾಕೊಲೇಟ್ ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ಕಿತ್ತಳೆ ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ನೀಲಿ ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ಬೂದು ಪ್ಯಾನ್ಸಿ, ನೀಲಿ ಅಡ್ಮಿರಲ್, ಡಾನೈಡ್ ಮೊಟ್ಟೆಯ ನೊಣ, ದೊಡ್ಡ ಮೊಟ್ಟೆಯ ನೊಣ ಕಾಗೆ, ಕಂದು ರಾಜ ಕಾಗೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪಿಯರೋಟ್.
2007ರಲ್ಲಿ ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು NH-181 ಮತ್ತು NH-766 ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತವೆ.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿ