ಹಿಂದೂ ದೇವರಾದ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ಶ್ರೀ ಕೋಟೆ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಂತರದ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ದೇವನಹಳ್ಳಿ ಕೋಟೆಯ ಬಲವಾದ ಗೋಡೆಗಳ ಒಳಗಿನ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶೇಷ ಹಾಗೂ ಪುರಾತನವಾಗಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 38 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ದೇವನಹಳ್ಳಿ ನಗರದಿಂದ ಕೇವಲ 800 ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಪಟ್ಟಣದ ರಸ್ತೆಗೆ ಎದುರಾಗಿರುವ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಗರುಡ ಸ್ತಂಭವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಂಗಣವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ರಾಮಾಯಣದ ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಲ್ಯದ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಬೇಲೂರು ಮತ್ತು ಹಳೇಬೀಡು ದೇವಾಲಯಗಳ ಶಿಲ್ಪಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಹೊಂದಿವೆ.
ಮುಖ್ಯದ್ವಾರದ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದ ಇಬ್ಬರು ಕುದುರೆ ಸವಾರರು ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ. ಗರ್ಭಗೃಹದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ಶಿಖರವಿದೆ. ನವರಂಗವು ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ನಾಲ್ಕು ಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ – ಹಯಗ್ರೀವ, ಪರಿಚಾರಕ ಸಂಗೀತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯಮಗ್ನ ಸ್ತ್ರೀಚಿತ್ರಗಳು, ಶಂಖ ಊದುವವನು, ಪಕ್ಷಿರೂಪದ ಅರ್ಧದೇಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಿನ್ನರ, ಕಾಲಿನಿಂದ ಮುಳ್ಳನ್ನು ತೆಗೆಯುತ್ತಿರುವ ಬೇಟೆಗಾರ ಇತ್ಯಾದಿ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೇರಿನ ದೊಡ್ಡ ರಥವಿದ್ದು, ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೊದಲು ಕಾಶಿವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ಪಟ್ಟಣದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿ