ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಾತ್ರಾ ಹಾಗೂ ಪವಿತ್ರ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹನೂರು ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ, ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ಸುಮಾರು 3,200 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟವು ಆನೆಮಲೆ, ಜೇನುಮಲೆ, ಕಾಡುಮಲೆ, ಕಾನುಮಲೆ, ಪೊನ್ನಾಚಿಮಲೆ, ಪಾವಲಮಲೆ ಮತ್ತು ಪಚ್ಚೆಮಲೆ ಎಂಬ ಏಳು ಬೆಟ್ಟಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಈ ಸ್ಥಳವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 211 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ 134 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗೂ ಸಮೀಪದ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ನಗರದಿಂದ 72 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜುಂಜೇಗೌಡರು ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು ಕುರುಬ ಗೌಡ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜಮೀನ್ದಾರರಾಗಿದ್ದು, ಶ್ರೀ ಮಹದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು.
ಇಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ದರ್ಶನದ ಸಮಯ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 6:00 ರಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 12:00 ರವರೆಗೆ ಹಾಗೂ ಸಂಜೆ 5:00ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ 8:30ರವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೀ ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ಪುರಾತನ ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಮಹದೇಶ್ವರರು ವಾಸಿಸಿದ ಯಾತ್ರಾಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಸಿದ್ದಪುರುಷ ನಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಏಳು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಅಹಿಂಸೆಯ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದರು. ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು ಸುಮಾರು 160 ಎಕರೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ತಾಳಬೆಟ್ಟ, ಹಳೆಯೂರು ಮತ್ತು ಇಂಡಿಗನಾಥ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಜಮೀನುಗಳಿವೆ. ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪ್ರಕೃತಿಪ್ರಿಯರನ್ನೂ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೀ ಮಹದೇಶ್ವರ ದೇವರು ಶಿವನ ಅವತಾರವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸಂತ ಮಹದೇಶ್ವರರು 15ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದರೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂಭು ಲಿಂಗವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯು ಹುಲಿಯ ಮೇಲೆ (ಹುಲಿ ವಾಹನ) ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಅನೇಕ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಸಂತ ಮಹದೇಶ್ವರರು ಇಲ್ಲಿ ಮಠವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಪವಾಡಗಳ ಮೂಲಕ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನೋದಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಉನ್ನತೀಕರಣವನ್ನು ನೀಡಿದರು ಹಾಗೂ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ಬಂದ ಜನರು ಇಂದು ಮಹದೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯ ಅರ್ಚಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟಗಳು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಹಾಗೂ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿವೆ. ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯವರೆಗೆ ಸುಸಜ್ಜಿತ ರಸ್ತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿದೆ. ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಲು ಬೆಟ್ಟದ ದಾರಿ ತೀರಾ ಕಠಿಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 18 ಹೇರ್ಪಿನ್ ತಿರುವುಗಳಿರುವ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಹಾದು ಹೋಗಬೇಕು.
ಇಲ್ಲಿನ ಹಾಡು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ದಿನಚರಿಯನ್ನು ‘ಕಂಸಾಳೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಸಾಳೆಯು ಶಿವನ ಆರಾಧನೆಯ ಒಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ. ಮಹದೇಶ್ವರನಿಗೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕಂಸಾಳೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ‘ದೀಕ್ಷೆ’ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಾಯಕರಿಂದ ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿ, ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಾತ್ರೆಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸತತ ಏಳು ರಾತ್ರಿಗಳವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಶ್ರೀ ಮಹದೇಶ್ವರನನ್ನು ಜನರು ‘ಮಾದಪ್ಪ’ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. “ಚೆಲ್ಲಿದರು ಮಲ್ಲಿಗೆಯ” ಎಂಬುದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾನಪದ ಗೀತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಮಹದೇಶ್ವರ ದೇವರ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಯ ವೈಭವವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟಗಳು ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಗಿರಿರಂಗ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಬೆಟ್ಟದ ಶ್ರೇಣಿಯ ಘಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸೇತುವೆಯಂತೆ ರೂಪಗೊಂಡಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಕಾವೇರಿ ನದಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪನದಿಯಾದ ಪಾಲಾರ್ ನದಿಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಈ ಎರಡು ನದಿಗಳ ಸಂಗಮವು ಮಲೆ ಮಹದೇಶ್ವರ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದೊಳಗೆ ಇದೆ.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿ