ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ಎಂಬ ಉದ್ಧವ ಶಿವಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ದೇವಗಿರಿಯ ಯಾದವರು (ಸೆಯುನ, ಸೇವುಣ, ಅಥವಾ ಯಾದವರು) ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 329 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳಿಯಿಂದ 120 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗೂ ಹಾವೇರಿ ನಗರದಿಂದ 36 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 35 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು ವಿವಿಧ ದೇವರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ನೂರಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಮತ್ತು ದ್ರಾವಿಡ, ಹೊಯ್ಸಳ, ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದಂತಹ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರಾಜವಂಶಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಜಕ್ಕಾಣಾಚಾರಿ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಕೋಟೆ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.
ನಾಗರಿಕತೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಗಳು (ಧರ್ಮ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕವಿತೆ) ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿತವಾಗಿದೆ. 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕ ಬಸವೇಶ್ವರರು ಚೌಡಯ್ಯದನಪುರ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಂಬಿಗರಾ ಚೌಡಯ್ಯ (ಅಂಬಿಗ)ನಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದರು, ಇದರ ಹಳೆಯ ಹೆಸರು ಶಿವಪುರ್, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ ಅಥವಾ ಚೌದಾನಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.
ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರದ ಮುಕ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಏಳು ಶಾಸನಗಳು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಗುಟ್ಟಾಳ ರಾಜರು, ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ದೇಣಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಶಾಸನದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರ ವಿವರಗಳು ಇವೆ . ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಜಿಯಾರ್, ಲಕುಲಸೀವ ಸಂತ, ಮತ್ತು ಶಿವದೇವ, ವಿರಾಶಿವ ಸಂತ ಇವರುಗಳು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವನ್ನು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ನಡೆಸಿದರು. ಶೈವ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದರು.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿ