ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆ ಆರ್ ಪೇಟೆ ತಾಲೂಕು ಗೋವಿಂದನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತನ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜ ವೀರ ಸೋಮೇಶ್ವರನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ. 1238 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪಂಚ-ಕೂಟ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ರೀತಿಯ ಏಕೈಕ ದೇವಾಲಯಯಾಗಿದೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿಲ್ಪಿ ರುವಾರಿ ಮಲ್ಲಿತಮ್ಮ ದೇವಾಲಯ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 165 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಮಂಡ್ಯ ನಗರದಿಂದ 83 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗೂ ಕೆ ಆರ್ ಪೇಟೆ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಸುಮಾರು 19 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಚನ್ನರಾಯ ಪಟ್ಟಣ್ಣ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 21 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿಕೊಡಬಹುದಾದ ಸಮಯ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 9:00 AM ರಿಂದ – ಸಂಜೆ 6:00 PM.
ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಎಂದರೆ ಅಕ್ಷರಶಃ ಐದು ಲಿಂಗ ಗಳು ಎಂದರ್ಥ. ಇಡೀ ರಚನೆಯು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಮುಖಮಂಟಪಗಳ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನಂದಿಮಂಟಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಎರಡು ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಮಂಟಪದ ಒಳಗೋಡೆಗಳು ಹದಿನೇಳು ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವನ್ನು ತನ್ನದೇ ಆದ ದ್ವಾರಪಾಲರು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯವು ಸಾಮಾನ್ಯ ನವರಂಗದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ ಐದು ಗರ್ಭಗುಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಎಲ್ಲಾ ಗರ್ಭಗೃಹಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶಿಖರವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸುಕನಾಸಿಯ ಮೂಲಕ ನವರಂಗದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಐದು ಶಿವಲಿಂಗಗಳಿಗೆ ಸದ್ಯೋಜಾತೇಶ್ವರ, ತತ್ಪುರುಷೇಶ್ವರ, ವಾಮದೇವೇಶ್ವರ, ಅಘೋರೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯೇಶ್ವರ ಎಂಬ ಶಿವನ ಐದು ವಿಭಿನ್ನ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯಗಳ ಶಿಖರವು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯದ ಒಂದು ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ದೇವಾಲಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ದೇವಾಲಯದ ಹೊರಗೋಡೆಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು.
ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ ಗಣೇಶ, ಷಣ್ಮುಖ, ಭೈರವ, ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಅರ್ಜುನನ ಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುಂದರವಾದ ಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ಗರುಡ, ವೇಣುಗೋಪಾಲ, ವಿಠ್ಠಲ, ಮತ್ಸ್ಯ, ಕೂರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಶೆಹಸ, ವಾಮನ, ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ, ನರಸಿಂಹ, ವರಾಹ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ-ನಾರಾಯಣರ ಮೇಲೆ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಭೇಟಿ ನೀಡಿ